กระวาน
ชื่อสามัญ: Siam Cardamom
ชื่อวิทยาศาสตร์: Amomum krevanh Pierre
ชื่อท้องถิ่นอื่นๆ: ชื่อต่างประเทศบางประเทศอาจจะเรียกว่า Cardamom หรือ Camphor Seed และโดยทั่วไปก็จะเรียกกันว่ากระวาน แต่สำหรับคนในภาคอีสานจะมีชื่อเรียกที่หลากหลายเช่น ข่าโคก, กระวานดำ, กระวานขาว, กระวานแดง, กระวานจันทร์, กระวานโพธิสัตว์ เป็นต้น
ถิ่นกำเนิดของกระวาน: ถิ่นกำเนิดของกระวานนั้นมาจากประเทศศรีลังกา และทางตอนใต้ของประเทศอินเดีย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของกระวาน
กระวานนั้นจัดว่าเป็นพืชล้มลุก โดยส่วนลำต้นและเหง้าของกระวานนั้นจะอยู่ใต้ดิน
ใบ เป็นใบเดี่ยว แผ่นเรียบมัน โคนใบจะมน ส่วนกาบใบจะห่อม้วนกันจนเป็นลำต้น
ดอก ส่วนกลับดอกจะมีสีขาวพองเป็นกระเปาะ สีนวล
ผล กลม ส่วนเปลือกจะเกลี้ยง และแบ่งเป็นพู แต่ถ้าเมื่อแก่แล้ว ส่วนเปลือกจะแข็งและแห้ง ส่วนเมล็ดของกระวานนั้น จะเป็นเมล็ดเล็กๆเป็นจำนวนมากโดยจะมีสีน้ำตาลแก่ และจะมีกลิ่นคล้ายกลิ่นของการบูร(ผลและเมล็ด)
ฤดูกาลที่กระวานเจริญเติบโด: ส่วนดอกจะออกในช่วงเดือน 7-8 (กรกฎาคม – สิงหาคม) ส่วนผลนั้น จะสุกพร้อมให้เก็บช่วงเดือน 11-12 (พฤจิกายน – ธันวาคม) ส่วนหน่ออ่อน จะสามาเก็บกินได้ในช่วงฤดูแล้งของปี
แหล่งปลูก: ส่วนใหญ่จะนิยมปลูกในภาคใต้ของประเทศไทย เช่น จังหวัด ยะลา, สงขลา, ตรัง, นราธิวาส, สุราษฎร์ธานี และในภาคอื่นเช่น จังหวัดจันทบุรี
เมนูที่ทำจากกระวาน: เรียกได้ว่ากระวานนั้นแทบจะสามารถรับประทานได้ทุกส่วน เช่น
- หน่ออ่อนและผลอ่อนนั้นสามารถนำมากินเป็นผักสดได้เลย
- สามารถนำ ยอดอ่อน, หน่ออ่อน ,ผลอ่อน และดอกอ่อน มาเผาไฟและกินกับน้ำพริกก็อร่อยไปอีกแบบ
- ยอดนำมาแกงได้ เช่น แกงมัสมั่น, แกงกะหรี่, แกงเผ็ด,
- ผลแก่ เมื่อนำมาตากแห้ง สามารถนำไปใช้เป็นเครื่องเทศ หรือ ใช้แต่งกลิ่นของอาหาร และเพิ่มสีสรรให้แก่อาหารได้หลากหลาย เช่น เค้ก, คุ้กกี้, ตับบด, ขนมปัง, แฮม, อาหารจำพวกหมักดอง, เหล้า และอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ทุกชนิด
สรรพคุณทางยาและประโยชน์ของกระวาน
- หัวของกระวาน เมื่อนำมาต้มดื่มจะเป็นยาช่วยแก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ
- ช่วยขับปัสสาวะ
- เป็นยาบำรุงธาตุ
- ช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร
- ช่วยขับเสมหะ
- ผลแก่และใบ ช่วยบำรุงกำลัง
- ผลแก่ช้วยแก้อาการสะอึกได้
- ส่วนเปลือกช่วยแก้ไข้
- นำผลกระวานที่แก่และตากแห้งแล้วมาประมาณ 10ผล มาบดให้เป็นผงตัก ทานประมาณ3ช้อนชา ส่วนที่เหลือผสมกับน้ำ1แก้วแล้วนำไปต้มจนเหลือครึ่งเดียว รับประทานจะช่วยแก้อาการท้องอืด แน่นท้องได้
- ช่วยรักษาอาการคลื่นไส้อาเจียนได้
คุณค่าทางอาหารของต้นกระวาน
โดยในกระวาน 100กรัม จะประกอบไปด้วย
- พลังงานประมาณ 370กิโลแคลอรี่
- ไขมัน 6กรัม
- คาร์โบไฮเดรต 70กรัม
- โปรตีน 10กรัม
- แคลเซียม 15มิลลิกรัม
- โพแทสเซียม 20มิลลิกรัม
- เหล็ก 12มิลลิกรัม
- ไทอะมิน 0.12มิลลิกรัม
ภาพจาก: www.flickr.com (Hannwyler, Jason Clor, Steenbergs, fraboof)
