บัวบก (Indian Pennywort)
บัวบก ภาษาอังกฤษ คือ Indian Pennywort
ชื่อทางวิทยาศาสตร์ของบัวบก คือ Centella asiatica (L.) Urban
มีชื่อเรียกของบัวบกได้ตามภาคต่างๆดังนี้ ภาคอีสานและภาคเหนือเรียกว่า ผักหนอก กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน เรียกว่าประหนะ เอขาเด๊าะ ลำปางเรียกว่ากะบังนอกหรือจำปาเครือฉะเชิงเทราเรียกว่า แว่นโคกส่วนภาคใต้เรียกว่าผักแว่นคนจีนเรียกว่าฮัมคัก เตียกำเช้า
ถิ่นกำเนิดของบัวบก : บัวบกนั้นมีถิ่นกำเนิด ในแถบทวีปเอเชีย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของบัวบก : บัวบกเป็นพืชไม้ล้มลุกตระกูลเดียวกับ ขึ้นฉ่าย และผักชี โดยมีลำต้นเลื้อยไปตามดินเรียกว่า ไหล ซึ่งจะขึ้นรวมกันเป็นกอติดดิน ใบและรากจะออกตามข้อใบเป็นใบเดี่ยว รูปกลม หรือรูปร่างคล้ายไต ผิวใบด้านบนเรียบ ด้านล่าง มีขนสั้นๆขอบใบหยัก มีรอยเว้าลึกที่ฐานใบ ก้านใบยาว ดอกออกเป็นช่อคล้ายร่ม ซึ่งจะบอกครั้งละ 2-3 ช่อจากข้อ ออกช่อละ 3-4 ดอก ซึ่งแต่ละดอกจะมีกลีบดอกสีม่วงเข้ม 5 กลีบ มีเมล็ดขนาดเล็กสีดำ แต่ผลมีเปลือกแข็งสีม่วงหรือเขียว
ฤดูกาลของบัวบก : บัวบกเจริญเติบโตได้ดีในช่วงฤดูฝน
แหล่งปลูกของบัวบก : บัวบก สามารถขึ้นเองได้ตาม ธรรมชาติพบได้ตามที่ลุ่มและชื้นแฉะริมหนองน้ำหรือตามคันนา
การกินของบัวบก : บัวบกสามารถกินได้ ทั้งสดและสุก โดยจะใช้ ใบและเถา นำมาต้มเป็นเครื่องดื่มได้ นอกจากนี้ บัวบกยังกินเป็นผักสดจิ้มน้ำพริกเครื่องจิ้มเครื่องหลนต่างๆกะปิคั่วผัดไทยแกงเผ็ดหมี่กะทิ ลาบก้อย หรือ ยำแหนมกับหัวปลี กะทิก็ได้
สรรพคุณทางยาของบัวบก :
- นำต้นบัวบกมาต้ม ดื่มแก้อาการ ช้ำใน
- แก้ท้องอืด ท้องเสีย (ต้นบัวบกมาต้ม)
- แก้อาการอาเจียนเป็นเลือด (ต้นบัวบกมาต้ม)
- ช่วยขับปัสสาวะ (ต้นบัวบกมาต้ม)
- แก้อาการเจ็บคอและลดอาการอักเสบ (ต้นบัวบกมาต้ม)
- ใบบัวบกช่วยบำรุงหัวใจ (ต้นบัวบกมาต้ม)
- ใบบัวบกบำรุงสมอง
- ลดความดันเลือด (ใบบัวบก)
- ลดอาการแพ้ (ใบบัวบก)
- ในใบบัวบกยังมีสาระสำคัญชื่อ Asiaticoside ซึ่งมีคุณสมบัติ ช่วยในการสมานแผล กล้ามเนื้อ เนื้อเยื่อ แก้อาการบาดเจ็บและบำรุงผิวพรรณ
คุณค่าทางอาหารของบัวบก 100 กรัม
- ให้พลังงาน 44 กิโลแคลอรี่ (Kcal) ประกอบด้วย
- คาร์โบไฮเดรต 7.1 กรัม (g)
- ฟอสฟอรัส 30 มิลลิกรัม (mg)
- แคลเซียม 146 มิลลิกรัม (mg)
- โปรตีน 1.8 กรัม (g)
- เหล็ก 3.9 มิลลิกรัม (mg)
- วิตามินบี 10.24 มิลลิกรัม (mg)
- วิตามินบี 2 0.09 มิลลิกรัม (mg)
- วิตามินซี 4 มิลลิกรัม (mg)
- ไนอะซิน 0.8 มิลลิกรัม (mg)
- เบต้าแคโรทีน 238.23ไมโครกรัม (µg)
- ไขมัน 0.9 กรัม (g)